SİRKÜLER: 2022- 633

Sayın Üyemiz,

• Türkiye İhracatçılar Meclisi’nden alınan yazı metni aşağıya çıkartılmıştır.

Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü'nden alınan bir yazıda, 14 Eylül 2022 tarihinde Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen tarafından gerçekleştirilen 2022 Yılında Avrupa Birliği'nin Durumu sunumunda, AB'de yeşil ve dijital geçişlerin sağlanması amacıyla kritik hammaddelerde tedarikin artırılması ve çeşitlendirilmesi, döngüsel ekonominin güçlendirilmesi, araştırma ve yenilikçiliğin güçlendirilmesine yönelik "Avrupa Kritik Hammaddeler Yasası" (European Critical Raw Materials Act) açıldığı, bu kapsamda, lityum ve nadir toprak elementlerinin yakında petrol ve doğalgazdan daha önemli hale geleceği, 2030 yılında nadir toprak elementlerine olan talebin beş katına çıkacağı öngörüsüyle, AB'nin bu gibi kritik elementlerin tedarik zincirinde madencilik, işleme ve geri dönüşüme dair stratejik projeler belirleyeceği, tedarik zincirinin güvenliği için stratejik depolama unsurunun gündeme geleceği ifade edilmektedir.

Anılan yazıda devamla, konuya ilişkin olarak İç Pazardan Sorumlu Komisyoner Thierry Breton tarafından yapılan açıklamada,

- Kritik hammaddelere erişim güvenliği ve sürdürülebilirliği tesis edilmeden, Birliğin iklim değişikliği hedeflerinin elde edilmesinin, dijital dönüşüm ve hatta savunma politikalarının uygulanmasının mümkün olamayacağı,

- Geçtiğimiz yıl %50-90 fiyat artışı yaşanan nadir toprak elementlerinin büyük kısmını elinde tutan Çin'in, kendine olan arz bağımlılığını jeopolitik bir araç olarak kullanmaya eğilimli olduğu,

- ABD; Japonya ve Güney Kore gibi ülkelerinse kritik hammaddelerin madenciliği, işlenmesi ve geri dönüşümüne olan bağımlılığın azaltılmasına yönelik yatırım ve destekleri artırdığı,

- Benzer şekilde, Alman otomotiv sektörünün (Volkwagen ve Mercedes Benz) Kanada Hükümeti ile elektrikli araç bataryaları üretmek için gerekli olan kritik hammaddelerin tedariği için anlaşma yapmış olduğu,

Bu gelişmelerin kritik hammaddelerin arzı ve geri dönüşümüne yönelik küresel eğilimi artırdığı göz önüne alınarak geliştirilen, Avrupa Kritik Hammaddeler Yasası kapsamında,

• Öncelikle, dijital ve yeşil dönüşüm süreci, savunma ihtiyaçları, ekonomik önem, arz yoğunluğu, muhtemel arz sıkıntıları dikkate alınarak hangi kritik hammaddelerin stratejik olduğunun belirleneceği,

• AB üye devletleri nezdinde faaliyet gösteren Ulusal Hammadde Ajanslarını tek çatıaltında toplayan Avrupa Hammadde Ajansları Ağı ile AB genelinde arz güvenliğinin sağlanacağı,

• Kritik hammaddelerin madenciliği, işlenmesi ve geri dönüşümüne yönelik projelerin destekleneceği, bunun için IPCEI (Important Project of Common European Interests) Projelerine AB’nin finansal katkısının artırılacağı,

• Kritik hammaddelerin madenciliğine yönelik çevresel ve sosyal sertifikasyon kuralları getirilmesi, hammaddelere yönelik arz kısıtının önlenmesi için stratejik depolama kapasitelerinin artırılması, geri dönüşüm ve yeniden kullanım için AB içindeki atık yönetimin ortak kurallara dayandırılması gibi araçlarla güçlü ve sürdürülebilir bir iş ortamı oluşturulmasının amaçlandığı belirtilmektedir.

Bununla birlikte “Avrupa Kritik Hammaddeler Yasası” içeriğine katkı sağlamak amacıyla Fransa ve Almanya tarafından hazırlanan ekli ortak tutum belgesinde ise özetle:

- Avrupa Kritik Hammaddeler Yasası’nda (AKHY), Komisyon tarafından kritik olarak tanımlanan 30 hammaddenin belirlenmesi, sektörlerle ve AB Çip Yasası modeliyle yakın istişare içinde AB üreticilerinin tedarik açıklarının 2030 yılına kadar azaltılması için hedeflerin belirlenmesi, 2050 yılına kadar döngüsel ekonominin tamamlanmasına yönelik “halkaların tamamlanması” (closing the loop), hammaddelerin proje performanslarına dair en yüksek Avrupa Çevresel, Sosyal ve Yönetim (ESG-Environmental, social, and governance) standartlarının kullanılması,

-Almanya ve Fransa tarafından kritik hammaddeler arzında kriz yönetiminin iyileştirilmesi, AB’de ve AB dışında kritik hammaddeler ve metal üretim projelerine (maden çıkarma, işleme ve geri dönüşüm projeleri) gerekli yatırımların sağlanması için mevcut finansman araçlarının değerlendirilmesi,

- Tek Pazar Acil Durum Aracı, Atık Sevkiyatı Tüzüğü, Sürdürülebilir Ürün İnisiyatifi gibi mevzuat hazırlıklarının Avrupa Kritik Hammaddeler Yasası öncelikleri kapsamında yeniden şekillendirilmesi hususlarının dile getirildiği bildirilmektedir.Öte yandan, AB Komisyonu İç Pazar, Sanayi, Girişimcilik ve KOBİ'ler Genel Müdürlüğü (DG GROW) tarafından anılan Yasaya Dair açılan kamu danışma sürecine 25 Kasım 2022 tarihine kadar aşağıdaki internet adresinden katılım sağlanabildiği ifade edilmektedir. https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-yoursay/initiatives/13597-European-Critical-Raw-Materials-Act_en 

Bu çerçevede, paylaşılan bilgilerin ihracatçılarımıza duyurulması ve konuya ilişkin görüşlerin en geç 2 Kasım 2022, Çarşamba günü mesai bitimine kadar Genel Sekreterliğimize ve bilgi@daib.org.tr adresine iletmeleri gerekmektedir. 

Ek: Ortak Tutum Belgesi (3 Sayfa)